Znane są już wyniki naboru w Rządowym Programie Odbudowy Zabytków. Gmina Mucharz otrzyma dotację w wysokości 776 146,51 zł na remont pałacu w Jaszczurowej.

Rządowy Program Odbudowy Zabytków – wyniki naboru

Znane są już wyniki naboru w Rządowym Programie Odbudowy Zabytków. Rządowy Program Odbudowy Zabytków kierowany jest do gmin, powiatów oraz województw. Polega na bezzwrotnym wparciu inwestycji dot. renowacji i odbudowy zabytków. Dofinansowanie może pokryć do 98 %. kosztów inwestycji, udział własny samorządu to minimum 2 %.

Gmina Mucharz otrzyma dotację w wysokości 776 146,51 zł na remont pałacu w Jaszczurowej. Planowane do wykonania prace związane będą z:

• remontem stolarki okiennej i drzwiowej pałacu w Jaszczurowej – kwota 142 100 zł. Będzie to remont i konserwacja oryginalnej drewnianej stolarki okiennej i drzwiowej w części pałacu.
• prace konserwatorskie przy części zachodniej elewacji frontowej pałacu Jaszczurowa, gm. Mucharz - 146 986,51 zł. Remont elementów płaskich tynków, detali architektonicznych, kamiennego cokołu.
• remontem dachu pałacu w Jaszczurowej - 487 060 zł. Remont interwencyjny (ratunkowy) zniszczonej części więźby i pokrycia dachu oficyny.

Nieco historii

Jaszczurowski majątek należący w połowie XIX wieku do Dominika Kneska z Moraw, w 1879 r. trafił do rodziny Thetschlów z Białej.

Franciszek Thetschel założył tu w 1895 r. browar słynący z doskonałego piwa jaszczurowskiego. Wodę sprowadzano z odległego o kilometr źródła drewnianymi rurami. On też rozpoczął budowę romantycznego piętrowego dworu z łamanym dachem mansardowym, wieżyczką-alkierzem od płd. strony i oszklonym tarasem na piętrze.

Od 1916 r. w Jaszczurowej gospodarował Franciszek Thetschel, który prowadził w oficynie pensjonat. W przerobionym młynie zainstalowano dworską elektrownię , a w 6-hektarowym parku angielskim oprócz alejek spacerowych i romantycznych mostków na Jaszczurówce gościom służyły: altana, strzelnica, kręgielnia, kort tenisowy i muszla koncertowa. Jednym z gości tego miejsca był przyjaciel domu płk Stanisław Maczek, późniejszy słynny generał 1 Dywizji Pancernej oraz szereg osób będących przedstawicielami ówczesnych elit naukowych i kulturalnych. Franciszek Thetschel pomimo austriackiego rodowodu czuł się Polakiem i w lutym 1940 r. został wysiedlony, ponieważ nie chciał podpisać volkslisty. W 1945r. majątek dworski upaństwowiono i rozparcelowano, we dworze powstała szkoła rachunkowości, a w 1952 r. przeniesiono tu Państwowy Dom Dziecka im. Jana Brzechwy z Kryspinowa, zaś budynki gospodarcze zajęła Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna. Browar został przejęty w 1958 r. przez Państwowy Zakład Owocowo-Warzywniczy zwany popularnie winiarnią. Obok, od 1962 r. funkcjonowała betoniarnia, a później tereny te przeznaczono pod zalew wodami Skawy.

Jaszczurowa jest od lat międzywojennych miejscowością letniskową. Zespół w Jaszczurowej, pomimo rozbiórki części folwarcznej i znacznej redukcji założenia w stosunku do pierwotnych granic, zachował w zasadniczej swojej części historyczny układ przestrzenny. Kompozycja architektoniczno-krajobrazowa założenia, z zachowanymi cechami stylowymi parku angielskiego została oparta na naturalnym ukształtowaniu terenu, z wykorzystaniem jego rzeźby, wzgórz i doliny oraz układu istniejących cieków wodnych. Zachowane gatunki drzew i krzewów, starannie dobierane w zależności od przeznaczenia poszczególnych części parku, uczytelniają historyczną kompozycję założenia.

Z przeprowadzonej w grudniu 2008 r. inwentaryzacji drzew i krzewów wynika, że pierwotny układ przestrzenny założenia jest czytelny w terenie, a odrębny charakter poszczególnych wnętrz kompozycyjnych, takich jak sad, polana widokowa, aleja z podjazdem czy część leśna z wytyczonymi alejkami spacerowymi został utrzymany. Wzdłuż zachodniego brzegu Jaszczurówki oraz fragmentów muru po jego wschodniej części zachowały się szpalery drzew i krzewów wydzielające wnętrza kompozycyjne założenia o rożnych funkcjach. Nieliczne zatarcia kompozycji są wynikiem wieloletnich zaniedbań i braku systematycznej pielęgnacji drzewostanu, co doprowadziło do niekontrolowanego rozrostu samosiewów. Zachowana część zespołu jest więc materialnym dokumentem danej sztuki ogrodowej, sposobów kształtowania przestrzeni z umiejętnym wykorzystaniem naturalnych walorów krajobrazu najbliższego otoczenia człowieka.

Oceniając wartości obiektu na tle innych obiektów zabytkowych regionu należy podkreślić, że zespół dzięki swej malowniczości należy do najbardziej ciekawych założeń na terenie Małopolski. Zachowane budynki formą doskonale odzwierciedlają swoją historyczną funkcję.
Reprezentacyjna forma dworu z monumentalnymi schodami, tarasem i herbem dominuje nad całością założenia podkreślając charakter rodowej siedziby. Z drugiej strony zróżnicowana, eklektyczna bryła z ryzalitem w formie nakrytej hełmem wieży, mansardowym dachem i secesyjnym detalem nadaje budynkowi charakter podmiejskiej mieszkalnej willi. Ta nie przypadkowa konwencja stylistyczna świadomie wpisuje się w układ przestrzenny parku krajobrazowego, podkreślając charakter całego założenia, jako miejsca wypoczynku, rekreacji. (Maria Thetschel-Zgud)

Dwór w Jaszczurowej (foto R. Kadela)