Florarium Christianum
Serdecznie zapraszamy na bezpłatne wykłady z historii sztuki pt. „Florarium Christianum" - 15.11.2016 o godz. 16.30 oraz 22.11.2016 r. o godz. 16.30 na sali widowiskowej GOKiC w Mucharzu.
„Florarium Christianum"
Serdecznie zapraszamy na bezpłatne wykłady z historii sztuki pt. „Florarium Christianum" w dniu 15.11.2016 o godz. 16.30 oraz w dniu 22.11.2016 r. o godz. 16.30 które odbędą się na sali widowiskowej GOKiC w Mucharzu, 34-106 Mucharz 226
Multimedialne warsztaty, poprowadzą wykładowcy z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Wykłady są elementem projektu „Florarium Christianum" realizowanego przez stowarzyszenie Instytut Dziedzictwa w związku z 1050 rocznicą Chrztu Polski. W sposób oryginalny i pasjonujący zostanie przedstawiony wpływ chrystianizacji na rozwój kulturowy Polski.
Chrzest Mieszka I wprowadził Polskę w orbitę kultury Zachodu. Efektem były radykalne zmiany we wszystkich dziedzinach życia. Interesująca jest reprezentatywna dla tych przemian ewolucja znaczenia roślin. Wraz z pojawieniem się na polskich ziemiach chrześcijańskich mnichów, powstały przy klasztorach ogrody i wirydarze, gdzie uprawiano kwiaty i zioła lecznicze. Ciekawe jest nie tylko ich zastosowanie farmakologiczne, ale także obecność w sztuce i nadanie im znaczeń symbolicznych. Kolor, kształt kwiatu i liści stawał się „opowieścią" - niósł ze sobą przekaz. Rozwój wiedzy zielarskiej i botanicznej, rozwój rzemiosła z ornamentyką roślinną, a zwłaszcza symbolika roślinna w fascynującej – choć niestety zupełnie nieznanej – małopolskiej sztuce gotyckiej będą przedmiotem wykładów i warsztatów organizowanych przez stowarzyszenie Instytut Dziedzictwa."
Bliższych informacji udziela T. Chmielarz-Bryndza z Urzędu Gminy w Mucharzu
- Wstęp wolny.
15.11.2016 r. godz. 16.30 -19.00
2 wykłady, (każdy po 45 min.) z zakresu:
- mgr Piotr Pajor, Z katedry do lasu. Motywy roślinne w architekturze późnogotyckiej
U schyłku dziejów architektury gotyckiej, na przełomie XV/XVI wieku, można zaobserwować zadziwiające zjawisko. Miejsce abstrakcyjnych elementów konstrukcyjnych zajmują niekiedy wykute w kamieniu rośliny – kolumny zamieniają się w pnie drzew, a żebra sklepień w konary. Portale i balkony pokrywają się splątanymi zaroślami i gałęziami. Równocześnie w dziełach o mniejszej skali popularność zyskuje ornament nazywany astwerkiem, tworzony przez splecione sękate gałązki. Czy u podstaw tego zjawiska leżały zainteresowania naukowe, czy romantyczna tęsknota za naturą? W czasie wykładu zaprezentowane zostaną najważniejsze dzieła reprezentujące opisane zjawisko.
- mgr Masza Sitek, Rośliny w portretach na przykładzie dzieł z epoki Renesansu
Pytania o gatunek rośliny włożonej w dłoń modela znajdują się w centrum sporów o interpretację wielu słynnych autoportretów i portretów W Polsce najlepszym przykładem tego zjawiska jest wizerunek wielkiego uczonego i profesora Akademii Krakowskiej – Benedykta z Koźmina. Źródłem pomysłu jest twórczość Albrechta Dürera i wielu współczesnych mu niemieckich artystów. Wyobrażenia kwiatów czy ziół współtworzą wizerunki, który miały reprezentować daną osobę w określonych okolicznościach, wobec określonego kręgu odbiorców i w określonym celu. Wiązało się to rzecz jasna z właściwościami albo symboliką przypisywaną poszczególnym okazom flory. Szczególnie intrygujące są jednak przypadki projektowania przez artystę bądź zleceniodawcę własnych kodów i zagadek skojarzeniowych. Znaczenie rośliny formowało się wówczas w relacji do innych elementów obrazu, takich jak przykładowo niejednoznaczne inskrypcje. Obraz w epoce renesansy był często erudycyjną zagadką, a widz był zapraszany do gry narzucanej mu przez sportretowanego.
22.11.2016 r. godz. 16.30 do godz. 19.00
2 wykłady, każdy po 45 min. poprowadzą:
- mgr Joanna Utzig, Drzewo genealogiczne Chrystusa, czyli o przedstawieniach tzw. Drzewa Jessego
Przedstawienia roślin w sztuce niekiedy mają znaczenie czysto symboliczne, bogate w treści ideowe czy religijne. Tak jest w przypadku tzw. Drzewa Jessego, czyli po prostu drzewa genealogicznego Chrystusa, w którym przodkowie Syna Bożego (pojawiają się tam takie postacie, jak królowie Dawid i Salomon) przedstawieni są na gałęziach wyrastających z pnia, którego źródłem jest odległy protoplasta Chrystusa – Jesse. Sam Chrystus przedstawiony jest jako owoc tego biblijnego drzewa. Pojawienie się drzewa w kontekście genealogii jest zrozumiałe również współcześnie. Przy pomocy prostego symbolicznego konceptu kompozycje te tłumaczyły rodowód Chrystusa, zwracały uwagę na królewskie pochodzenie jego Matki, podkreślały ciągłość całego Pisma Świętego i tłumaczyły sens dzieła zbawienia. Temat ten zyskał popularność przede wszystkim w średniowiecznym malarstwie witrażowym i zaowocował tworzeniem monumentalnych kompozycji, efektownych i bardzo dekoracyjnych, przeważnie zdobiących kościoły o najwyższej randze.
- mgr Anna Wyszyńska, Rośliny w tkaninach (na przykładach szat liturgicznych z polskich zbiorów kościelnych)
Już w czasach antycznych wspaniałe tkaniny produkowane przede wszystkim na Bliskim Wschodzie były przedmiotem pożądania i kosztowały krocie. W średniowieczu technika ich wykonywania rozpowszechniła się przede wszystkim w miastach włoskich a do szczególnie popularnych ornamentów należały różnego typu rośliny. Eksportowane do krajów chrześcijańskich w tym także do Polski, tkaniny te służyły głównie do szycia szat liturgicznych, wpływały też na miejscową produkcję. W wielu skarbcach kościelnych w Polsce a w szczególności w Krakowie kryją się drogie i ekskluzywne tkaniny, które niestety rzadko stają się przedmiotem zainteresowania badaczy. W czasie wykładu zostaną
pokazane i poddane analizie mało znane a odznaczające się wyjątkową wspaniałością przykłady, których zdjęcia zostały pozyskane w czasie prac inwentaryzacyjnych. Wzory tych tkanin zostaną poddane analizie typologicznej i ikonograficznej w ścisłym związku z liturgicznym przeznaczeniem tych wspaniałych wyrobów rzemiosła artystycznego